منظومه ترکی حاجی رضوان
این مجموعه اشعاری به زبان ترکی کمیجان است که بوسیله محمد کمیجانی )جاویدراد(سروده شده استمنظومه ترکی حاجی رضوان
این مجموعه اشعاری به زبان ترکی کمیجان است که بوسیله محمد کمیجانی )جاویدراد(سروده شده استنیمه دوم متن اصلی منظومه حاج رضوان
ینگه ایلی باهاروندان بل لیده
بوردان اورا گادومونان ال لیده
قار گلیب بیر میزان کورک بویوندا
قاری بویه متره گلسه ال لیده
هاوا بو بیرام چوخ قاروشوخ اولوب
مسافر زاد چوخلار یولا چیخمایوب
بیرده که بیرام موحرم قاروشوب
مسافرلر هرکس اووونده قالوب
بیز گلن گیجه چوخ سخت قار گلیرده
فیریل لانورده جاده یه سپیرده
یوله تامام توتوب یول گورسن میرده
جعده نم نم او قاردا گیزله نیرده
بیز قورخا قورخا او گیجه یول گلدیک
یاواش یاواش ایمام پیچین دولاندیک
سوماووردا یول کاملن ایت میشده
قار الینده هرکس اووونه گیت میشده
اوردان گیچدیک فضل آبادا چاتاندا
قار سپیرده داغدان او کد باتاندا
بیر اتوبوس روبرودان گلیرده
گلده گیچده قالدان اونی ایزی ده
بو اوچونجی دفعه ی ده قاردا قالدیک
یاواش یاواش بو قاره دا آتلاتدیک
بیر گیجه سی چهل دختردن گیچیردیک
کرد کوی شهرینده تویا گیدیردیک
بیر گیجه ده سمناندا اولان ایل لر
همکارونان بیارجمند دن گلیردیک
من سوروردم لندرو وره مینیردیک
گیجه میامی شهرینده قالوردیک
هاوا قیشده چوخ متلاطم اولار
بی احتیاط لیک آداما زار گلر
اجل هر یای دا یا هر قیش ده گلسه
دونیا اوگون آدام اوچون دار گلر
قیش گیجه سی مش قی مام مد گلرده
بیزه گول مام مد نقی لین دی یرده
قیرخ شاهزاده پاداشاها گیدرده
شاه بابا لاروندان اذین آلارده
شاه بابا وصیت لریندن سورا
شاهزاده لر شهرلریندن چیخرده
آت قوودوروب داغه داشه گزیب لر
گیجه کوینه دگیرماندا قالارده
هامه خسته بیر کس نگهبان اولسون
پشک آتاندا گول مام مده دوشرده
هامه خسته شامون یی ییب یاتارده
یوخودا یدده پادشاه گوررده
گول مام مد کوچوک بارماغون کسرده
کسیک بارماقونه دا دوز سه پرده
تا بارماقه یاراسه سیزیل لاسون
اویاق قالسون یوخلاماسون خطر ده
بیردن بیر سس قولاقونا چاتاندا
گول مام مد بیر داش دالونا گیررده
او سس یاواش یاواش یووخلاشارده
بیر دیو گلیب دگیرماندا اه نه رده
دیو دور و پرینه میزان باخارده
یاتان شاهزاده لره دیو گوررده
گوینوندن بیر خطر له ایش گیچ مه میش
گول مام مد اونون باشونه کسر ده
قارداش لار هاموسه یوخودا قالده
گول مام مد آتونا مینیب گیدرده
بیر شهره چاتوب و شهره گه زرده
قارره ننه قاپسوندا آت دان انه رده
قرره ننه بیر قازان پولاو قویوب
دیولر گلیب قازان قازان یی یرده
گول مام مد قاران لوخدا گیزله نرده
دیو قرره یه بیله بیله دی یرده
قرره ننه ، آدام آدام اینسه گلیره
قرره ننه ، یاغلی بادام اینسه گلیره
آدام هاردا ، بادام هاردا ، شامی یی
یاغ توکولوب اوتا ، قرره دی یرده
قرره ننه بیر تولوخ شربت ویریب
دیوتوخ اولوب دوروب اوودن گیدرده
سورا گول مام مد قرره دن اذن آلوب
گجه چیخیب او شهر ایچین گه زرده
بیر پادشاه قصره بویوک قصریمیش
کنگره له اوجا دووا چیخیرده
قصر ایچینده اللی اطاق سالوبلار
هر اطاقدا شازدا خانوم یاتورده
شازدا خانوم لار یوخودا یاتوبلار
هر بیرینی یانوندا دیب گوررده
قیرخینجی اطاقدا بیر قیز یاتوبده
آیا چیخمه من چیخیرم دی یرده
اونون یانوندا دا بیر دیو یاتموشده
گیدیب دیوی باش قولاقون کسرده
باش قولاقه دستمالونا باغلیوب
باغچادا گول بوتا دیبینه قویورده
بیرده قیزه باخوب جماله گوروب
عاشق اولوب انگشترین آلارده
اوردان چیخیب قصریده ترک ایدنده
انگشتری بارماقونا تاخارده
گول مام مد بو ایش لره تامام ایدیب
قصردن چیخیب اوز آتونا مینه رده
آته یورقا سوروب یولا دوشه رده
قارداشلاره یاتان یره گیدرده
اوردا گیریب بیر یاتاقدا یاتارده
اوزون آغور بیر یوخویا وورارده
بویوک قارداش یوخودان اویاناندا
گلیب گول مام مده ته پیک وورارده
صاباح خوروز دوراندا باینیاندا
قصر اوضاع سی بیر بیرینه دگرده
سر و صدا اطاقلاره دولدوروب
کوچوک خانوم تز یوخودان دورارده
باخوب هر زاد بیربیرنه وورولموش
دیوی باشه کسیلیب اولدورلموش
الینه باخوب منیم اوزوگیم هاردا ؟
بارماقونی بوش یرنی گوررده
نگهبان لار دوروب تعجب ایدر
ایت لر هانی؟ ایت لر هارداده؟ دیر
کیم بو پلوان ؟ دیولره اولدوروبده
بیزه بیر زحمت دن راحت ایدوبده
شاید اورغه گلیب قصره گیریبده
خبرلر حضرت شاها گیدرده
گه زی ، گوری ، کیم دیولره اولدوروب ؟
شاه وزیره ، وزیر وکیله ، دی یرده
باراتعلی میداندا جار چکرده
بو خبره اوجا سسله سسلرده
هرکس گلسه دیسه دیوه اولدوروب
شاه قیزینه او جوانا ویررده
قیزلری ایس تین جوان لار گلده
هر کس من اولدوردوم دیوه دی یرده
شاه و وزیر هر کسه که اینانماز
جاوان لاردان بیر نیشانا ایسته رده
ایت لره کیم دی سین نطر اولدورب؟
دیولری باش قولاقون کیم آپارده ؟
کوچوک خانوم انگشتره یوخ اولموش
هارا گیدیب اوزوک کیملر گوتورده ؟
قیرخ قارداشلار دوروب شهره گیرنده
بو خبردن چوخ تعجب ایدرده
اولار بیر بیردن های سئوال ایدیرلر
کیم بو جوان ؟ نطر بو ایش اولارده ؟
بیر نگهبان اونلار قاباقون کسده
دورون دورون بو گون بو شهرده سسده
هارادان گلمیشیز؟ بوردا نه ایشیز وار؟
بو شهره ایچینده گور نه غوغا وارده !
قیرخ قارداشیک شهرمیزدن گلمیشیک
گلین تاپماخ توی ایتماقا گلمیشیک
بوگون تاززا بیز بوشهره گیرمیشیک
گلماقدان اونجه بیز خبر ورمیشیک
گول مام مد گلدی پادشاه قاپسونا
دیده وزیر گلسین زحمت ایدرده
من گل میش دیم شازده خانومه گورم
قارداشلارومی باش تاجونه گورم
دونن گیجه من قرره گیلده قالدوم
یوخلامادوم او واخ قالدوم اویاندوم
قرره منه شاه دان حکایت ایتده
قیرخ گوزل قیزیندن روایت ایتده
من ده گیتدیم دیو لر باشونه کسدیم
اولار باشونا طوفان کیمی اسدیم
ایندی اگر حضرت اجازه ویرسه
قیزلرینی هاموسونه ایسته دیم
وزیر دی ده یاواش جوان صبر ایله
نشانه ویر ، قانع ایله ، بعد بیله
اوندان سورا باخک گورک ایش لره
توی تاماشا سوزه گلسین دیش لره
گول مام مد سول الین قاباخدا توتده
بارماقوندان او اوزوگه چاقاتده
دی ده گیدی قصرده گول باغچادا
دستمالده که باش قولاخ لاره گتده
دووار اوستوندن آتلادوم دون گیجه
ایت لره بیهوش ایلدیم دون گیجه
تامام اطاقلاری گزدیم دون گیجه
دیولره ده من اولدوردوم دون گیجه
وقتیکه سوز اوز یرینه یتیشده
شاه و وزیر اوز سوزونه دیمیشده
قدیم زمان شاه سوزه شاه سوزیده
توی تاماشا توتان شاهلار قیزی ده
یی ییرده و ایچرده ، مرادونا یتیرده
قارداشلار قصره گیریب ، سوگولوسون تاپورده
شاه دان فرمان یتیشده ، یددی گون توی توتولده
خلق تامام جشن توتدولار، ساز ودوگول چالونده
بیر قیش دادام همه دانا گید میشده
قار گل میشده یول لاری باغلانموشده
ننه م دوغوم سانجوسونه توتموشده
آغلایوب و بیزه ده آغلاتموشده
ننه م آرغودان یاتمادی ، اوتورده
اکبر گیدده روقیه نه چاقورده
روقی یه گلده بیزه حاله گورده
دده م وای دی ده اوولرینه دون ده
یردن گوی ده سیل تک یاغوش یاغورده
بیزیم بویوک اوتاق دامه دامورده
بو یا آللاه دی ین ابرام دبیر ده
اوجادان اکبر قارداشه چاقورده
هر بیره بیر اوزون پالتاو گیردیلر
دور دولار آقداش کوچه دن گید دیلر
یاغوش چوخ توند یاغورده دام باجادان
بیر آزدان خیست اولوب تز قایید دیلر
نطر اولده شیرین خانوم هارداده؟
دونوب بیزه بیله جواب وردیلر
یول باغلوده سیل دونیانه توتوب ده
بویاغوش سیله یوله باغلویوب ده
ابرام دبیر دی ده دییین صبر ایله
سحر اولسون بلکه سیل آرام اولا
روقی یه داد ایت ده کیشه اوتان گید
باخ گور منیم بختیم نجه یاتوبده
او یازوخ لار گنه یولا دوشدولار
یاغوش آستوندا مقصده قاشدولار
خیابان طرفنده سیل داغولموش
داغولان سیلی نه گوجه آز اولموش
شیرین خانوم گلده ننه م قیز دوغده
آمما او قیز اوگجه بیزه بوغده
دادام همدان دان گلن زاماندا
منیم مهین باجه بیر آیلیک اولده
بیزیم حاصاردا بیر حوووض وار ایده
بیر قونشوموز آده توووز وار ایده
حسن آباد سویه گلیب دولارده
ننه م اوردا قاب قاشوقون یویارده
اوک کوش پی بیز دوش موشودوک حوووضا
گویا ننه م سودا باشارارده اووزا
آت تولموشده حوووض ایچینه توتموشده
دادام قورخوب ، حوووضه دولدورموشده
حوووض یرینه حاصاردا باغچا اکده
آغاج دان نرده دوره سینه چکده
ایچینه بولده سبزه سوغان اکده
بیر یان توروب بیر یاندا ریحان اکده
بیر یان تره بیر یان جعفری سپده
کریز قازده کریزدن سو چاقارت ده
کریز سویون دول طنفی چکردیک
باغچیا بیر آب پاشونان سپردیک
کوزه گر لر ، دیرلر کولدورده سو ایچرلر
مشه بارات جار چکر قوش دریه گیدرلر
قوش دره دن سو گلر گل لره گیدر دولار
گل لر نمه اوتورسا ، حسن آباد سویه گلر
یای اولاندا یوز دی ییب
یوز اولاندا اوز دی ییب
چیخرلر چول ایچینده
اوراخ الده ، اکین لرین بیچرلر
بیزیم دگیرمانچی اگر تز دورا
دولیانا دان توکه ، دولاندورا
اون گتیره ننه م خمیر یوغورا
قالاخ سالوب تنیره ، اوت یاندورا
سحردن تاززا چورکه چیخرده
اینک دوغوب اونی سوتون ساغارده
اول که سوتونه آغوز بولارده
آغوز اوواخ نه خوشمزه اولارده
خوروز سسه گله ، یوخودان دورا
دست مازون آلوب ، نامازا دورا
بیر باقا یونجانه ، الینده بورا
بورما قیرن کسه ، اینه گه ورا
آت چی یاواش آتونا ترکه وورا
گلین خانوم قیرمیزه آتا میننده
داماد بیر آلما دیشلی ییب آتاندا
قاچ چوب گیدیب بویوک داما چیخاندا
خلق یغیلیب اوردا هاوار چکندا
من قورخاردوم یخیل ماقدان ازیلم
ایاقلار آستوندا قالام پوزولام
ایراخ دا دورانا آلما زاد یتیش مز
داماد گوزه ایراخداکونا ساتوش ماز
بگ یانوندا ایککی ساقدوش دورارده
آمما بگ لیگ هله اولارا یاراشماز
شولوخ لوقدان بیز قورخاردیک دوشسونلر
آم ما هیچ بگ او گیجه دامنان دوشماز
گون چیخمه دن دوروب یولا دوشه رده
دسته دسته جوان وره گه گیدرد ه
وره گچه لر آق دره دن گلنده
سورره گلیب دایانارده بو کنده
وره گچی لر چوخدان ورگ قازوبلار
سار باقلیوب اش شکه یوکلیوبلار
کوله بیله سار ایچینه سوخوبلار
یورقون یورقون یوله یرده گلیبلار
خرمنجیگه لره چاتان زاماندا
هر وره گچی خرمنه گیدن زاماندا
اوز سارونا بیر خرمنه سالارده
طنفه یقیب خورجونونا قویارده
سورره آخشام کنده یووخلاشارده
چوپان های شوت چالوب آغاج توولارده
قوزوله قویونلار اوجا مه له رده
آللاه قووات ویرسین هرکیم دی یرده
قویون گیچه بیر بیر حاصاره گیررده
ننه م گلیب اولار سوتونه ساقارده
سورا اوولاقه ، قوزونه بوراخارده
او حیوان لار گلیب امجک امه رده
ناهاردا سوررونه یاتاقا وورارده
اوچ داوار دان بیر کاسا سوت ساقارده
اوت یاندوروب داشلاره قزیدیررده
سوت ایچینه سالوب سیماق بیشرده
نوباتچی داواره بیر یره ییقارده
چوپان نوباتچوسونه چاقورارده
بلینده کی سوفره سینی آچارده
سیماق بیشه نه چورگه دورقارده
اوشاقودیک باهانه لر توتاردیک
ننه م نقیلیندن سورا یاتاردیک
گیجه ننه م بیزه نقیل دی یرده
گیچه اوودن چیخیب چوله گیدرده
گیچه نی اوش دانا اوشاقه وارده
شنگول منگول گول دسته آدلی وارده
گیچه اوشاقلاره چوخ زاد تاپشورار
سفارش دن سورا اووندن چیخار
هیچ کیمسیه بو قاپونه آچمایون
اوودن چیخیب بیر واخ چوله قاچمایون
من گیدیرم چول لرده اوت زاد ده رم
سوت بیشرم سیزه ییمک گتیرم
اوشاخ باشه اویونا بند اولارده
ننه سفارشه یاددان چیخارده
شنگول گیدیب اوو قاپوسون آچارده
قورد دا گلیب ایک کی سینه یی یرده
گیچه ، آخشام چولدن دونوب باخارده
قاپو سینیب اوشاخلار یوخ ، گوررده
ساچون یونوب اوجا اوجا آغلارده
قونشولاری هاموسونه یه غرده
کیم منیم اوومه گیریب ظلم ایدیب؟
اوشاقلاروم ایتیب ، قاپوم سیندیریب؟
قاچ چوب گیدیب ایت قاپوسون چالارده
ایت ده گلیب اوو قاپوسون آچارده
کیم منیم قاپوم سیندیریب دی یرده
ایت دن من بیلمیرم جاواب آلارده
تولکولر قاپسونا اوردان قاچارده
شاخلاری نان او قاپونه دوگرده
دیشه تولکه گلیب قاپون آچاندا
گیچه ، تولکو دن ده سوز سوروشارده
تولکه باشون های ترپدیب یوخ دی یر
گیچه دونوب قورد قاپسونا گیدرده
قاپی سسینه قورد یوخودان دورارده
قاپونه آچوب گیچی نه اوردا گوررده
سن گلمیشی منیم اوویمه یخمیشای ؟
اوشاخلاروم هاردا گیچه دی یرده
چوخ دانوش سای سنی یی یه رم دی یرده
الین چکیب اوز قارنونا قورد دی ییب
اوشاخلاری ایک کی سینه من یی دیم
اولیا اولیا بو سوزلره دی یرده
گیچه اووینه قایدمیش، گول دسته سین تاپارده
بیر دووله قاتوق چالوب ،قاضی گیله گیدرده
او نامرد قورد الیندن، بیر شکایت یازارده
شکایته قدله ییب ، قاضی بیگه ویررده
قاضی قاتوقه آچوب ، قیماقونه گوررده
قاضی چوخ زادلار بیلر ، گیچه یه اورگه درده
سحر قورده چاقوررام ، بوردا محکمه قوررام
سوباشونا یوللارام ، تا سو ایچز دی یرده
آغزی دایا سو ایچمه ، فقط تظاهر ایله
قاضیا باخ قاضیا او گور نه لر بی لرده
سحرده پیغام گلیب قورد دادگاها چاقرولوب
قورد گلوب سو باشونا آخورا جک ایچرده
قورد بیر دانا بوش دوله گوتوررده
دوله یه بیر بویوک نخود سالارده
پسسیلادوب دوله نه دولدورارده
دستمالونان آغزونه باغلیارده
گتوروب قاضیا پیشکش ویررده
جناب قاضی دوله نه آلارده
آغزوندا که آق دستمالی آچارده
گوزون تیکیب دووله ایچینه باخارده
نخود دگیب بیر گوزدن کور اولارده
سودان میزان توخ اولموش محکمه یه دونرده
جنگ ایله یین تا گوروم ، کیم اوولاغه یی ییبده
گیچه ایراخدا دوروب شاخلارونه ایت تی دیب
بیر حمله ده او قورتی ، بویوک قارنون قیررده
قورتی قارنی قیریلده ، چاق درریسه جریلده
شنگول و منگول بیردن قورد قارنوندان چیخیرده
هاموسه خوشحال اولوب اولرینه دونرده
یی ییب ایچیب توخ اولوب ، مورادونا یترده
سیزده بدر گونه قاچ چاقانوندا
قاچ چاردیک و قزلره ای ته لردیک
اوغلان و قیز کریز باشونا گیدردیک
تپه باشه توز اولار اوخیاردیک
دسته دسته قز اولار اوخیاردیک
اوی قز سنی بوی ماقی قیریلیبده
اوتوروب مونجوقونه دوشورردیک
اوی قز بو چرقد سنی نه دوشوبده
اگیل دسمالی گوتور قز دی یه ردیک
کوینه قلعه حامامونی داموندا
جوان لار یغلیب نومورتا اوینار
مجید نومورتاسون قویوب قاطارا
بیر پشک آتار آتموش نومورتا اورتار
بیزده قاطاردا چوخ اوتوزدوراردیک
گادومنان دا پشک لر بیزه دوشاندا
اووده بول یاغلی نیمرولار یی یردیک
باهار اولاندا سبزیلار چیخاندا
رفیق لرینن باهم چوله گیدردیک
چولده خلقی دییم اکینه ایچینده
گه زردیک و اوت و سبزه درردیک
هر کس بیر کوم ما اوت اورتیا قویموش
اوت کومماسه اوستونه پشک آتاردیک
خدابخشی لر پشک ده چوخ اوستاده
بیز معمولن پشک ده اوتوزدوراردیک
قوربان گیجه لره هامه جوان لار
بیر اووده یغیلیب مونجوق سالاردیک
مونجوقلاره بیر دولیا سالاردیک
سوله دوله نه بیر میخدن آساردیک
او میخ گرگ شوردنگ آستوندا اولسون
یاغوش سویه گلسین کریزلر دولسون
گیجه تزدنه جک اولدوز سایاردیک
صاباح بیرام قوربان لارون که سنده
یغیلیب دووله نه میخ دن آلاردیک
بیر آق چادور خوشبخت گلین چادوره
مونجوقله دووله اوستونه چکردیک
بیر خوش زبان گوزل خانوم گه لرده
قز و اوغلان ، اونی دوورون آلاردیک
گوزل خانوم بیر گوزل شعر اوخورده
اوشاق دووله دن بیر مونجوق چاقارده
او شعری معناسون تفسیر ایله رده
مونجوق صاحبینی فاله بیلردیک
مام مد حنیفه دای چرپی گیدیرده
عطاب گیدیب اونی بورکون گوتورده
دووره له بورکه اوز باشونا قویورده
الینه بیر ایپک دستمال ویریرده
دوگول چه هوچ چاواش چاواش دی ییرده
عرراضا گلینه آت دا گلیرده
بیر مدتی باش تیکدیک قارنوموزا
بیر مدتی باخدیک اوز ایشی میزا
باخدیک گوردیک هیچ کیمسه دن هرای یوخ
بیر زاده ویرمیین ‘ طلبکاره چوخ
گون باتورده داغ دالوندا قان چاناقونا دونورده
دریادا دالغالار آت بویوندا موج گلیرده
او گوزل گیجه رنگه ساچلارونا یل اسیرده
آق گوگرچین او هاوادا اوزونه سویا چالورده
گوردوم که بیر بویله زاماندا عاشق اولدوم
بیر بویله آخشامدا عاشق اولدوم
عاشق اولدوم
عاشق اولدوم
عاشق اولدوم
آمدی نام مرا گفتی و آبم کردی
چو ز دات کام سخنی رفت کبابم کردی
روز چارشنبه سوری آمدنت بهر چه بود ؟
همه جا آتش دود بود ، چه حسابم کردی ؟
ای گوزل آق داشله حاجی رضوانوم
طوفان ویره بیلمز سیزلره تکان
بولوت لار ایله ییب باشیندا مکان
محمد کمیجانی 08/01/83
[1] - حاجی رضوان نام کوهی در شمال کمیجان است . پس از سخنانی که آقای اسدالله امینی در گردهمایی کمیجانیهای مقیم تهران ایراد کرده و به اشعار مرحوم شهریار درباره حیدربابا اشاره کرده و حاجی رضوان را بدان تشبیه نمود ، جرقه های این شعر بلند در ذهن من شراره زد .
[2] - در میان اهالی کمیجان و روستاهای حوالی مشهور است که مقبره ای که بنام حاجی رضوان که انسان بسیار خوب و پاک نیت و از اولیاء الله بوده بر بالای کوه مذکور ( قلینجه داغی) قرار دارد با شیر آهو ساخته شده است .
[3] - در دامنه های تیز و صخره ای شرقی کوه قلینجه یک غار آهکی با چند دهانه وجود دارد که به تصور بنده در گذشته های دور استودان مردمان زرتشتی ناحیه بوده است و آنرا بنام غار ورد یا ورد دلیگه می نامند .
[4] - در دامنه های صخره ای و بلند کوه مذکور شکاف بلندی است که در زمانهای بارش برف در اثر وزش باد برف بداخل آن شکاف وارد شده و انبار میشود ولی چون در فصول گرم و تابستان هیچگاه آفتاب به آن شکاف نمی تابد برف آنجا برای همیشه ماندگار میشود و بعنوان یکی از یخچالهای طبیعی و دائمی در قدیم مورد استفاده مردم قرار میگرفت و مردم در تابستانها از برف آن استفاده میکردند .
[5] - در مورد لاک پشت باور محلی بر آن بود که در زمانهای قدیم زنی در حال نان پختن بود ، یکباره متوجه شد که بچه اش خود را کثیف کرده است و او که دستش بند بوده یک چونه خمیر برداشته و کثافت بچه اش را با آن پاک می کند . بخاطر اهانتی که به خمیر و نان کرده بود لانجین خمیر به امر خدا برگشته و به پشت او چسبید و آن زن بدکردار به لاک پشت تبدیل شد .
